Καμία σχέση με τα ήπια και διαχειρίσημα αποτελέσματα της πρόσφατης σεισμικής δραστηριότητας στην Κεφαλονιά δεν υπάρχει με την τεράστια καταστροφή του 1953, όταν σημειώθηκε ο καταστροφικότερος στην ιστορία της νεότερης Ελλάδος σεισμός που έπληξε τις νήσους της Κεφαλονιάς, της Ζακύνθου και της Ιθάκης.
Εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν, χιλιάδες έμειναν άστεγοι, πόλεις και οικισμοί ισοπεδώθηκαν και ιστορικά μνημεία κατέρρευσαν. Και εδώ να πούμε ότι η μη ύπαρξη θυμάτων έχει να κάνει με τον αυστηρό αντισεισμικό κανονισμό που εφαρμόζεται από εκεί η την εποχή στο νησί.
Μόνο τα τελευταία χρόνια είχαν "χαλαρώσει" κάπως τα πράγματα σε ότι αφορά τις αντι σεισμικές προδιαγραφές και εξ αυτού και οι ζημιές αφορούν οικήματα της τελευταίας 20ετίας...
Από τις 9 έως τις 12 Αυγούστου 1953 έγιναν τρεις καταστρεπτικοί σεισμοί αυξανόμενης έντασης, ενώ κατά το ίδιο διάστημα σημειώθηκαν τουλάχιστον 135 μετασεισμοί.
Ο πρώτος μεγάλος σεισμός, μεγέθους 6,4 Ρίχτερ, σημειώθηκε στις 9 Αυγούστου του 1953 και έπληξε ιδιαίτερα τηv ανατολική Κεφαλονιά, ειδικά τη Σάμη, καθώς και την Ιθάκη.
Ο επόμενος μεγάλος σεισμός, μεγέθους 6,8 Ρίχτερ, έγινε στις 11 Αυγούστου και προξένησε σημαντικές καταστροφές στις πόλεις του Αργοστολίου, του Ληξουρίου και της Ζακύνθου.
Η μεγαλύτερη, όμως, καταστροφή επήλθε από τον σεισμό του πρωινού της 12ης Αυγούστου 1953, μεγέθους 7,2 Ρίχτερ, με επίκεντρο τη νοτιοανατολική Κεφαλονιά, ο οποίος ακολουθήθηκε από ισχυρό μετασεισμό μεγέθους 6,3 Ρίχτερ το μεσημέρι της ίδιας ημέρας.
Ο απολογισμός ήταν τραγικός: 455 νεκροί, 912 σοβαρά τραυματίες και 12 αγνοούμενοι. Οι πόλεις του Αργοστολίου, του Ληξουρίου και της Ζακύνθου ισοπεδώθηκαν, όπως και οι περισσότεροι οικισμοί των τριών νήσων με σημαντικότερη εξαίρεση το Φισκάρδο της Κεφαλονιάς. Σε σύνολο33.000 οικοδομών, 27.659 κατέρρευσαν και 2.780 υπέστησαν σοβαρές ζημιές.
Η κυβέρνηση ήταν απροετοίμαστη για την αντιμετώπιση μιας τόσο μεγάλης καταστροφής. Παρόλα αυτά η κινητοποίηση των ναυτικών δυνάμεων άλλων χωρών, που έπλεαν στην περιοχή και έσπευσαν να συνδράμουν τους πληγέντες ήταν άμεση.
Αμέσως μετά τον σεισμό της 12ης Αυγούστου, δυνάμεις του Πολεμικού Ναυτικού του Ισραήλ, της Βρετανίας, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Νέας Ζηλανδίας, σε συνεργασία με δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού, ανέλαβαν το εξαιρετικά δύσκολο έργο της διάσωσης και περίθαλψης των σεισμοπαθών.
Η αδυναμία άμεσης αντίδρασης εκ μέρους της ελληνικής κυβερνήσεως, αλλά και η απαγόρευση απομάκρυνσης του πληθυσμού από τα νησιά, υπό τον φόβο ενός νέου προσφυγικού κύματος μετά τον Εμφύλιο, προκάλεσε αρχικά την δυσθυμία των πολιτών, αλλά ήταν σωτήρια για το νησί.
Αν τους είχαν αφήσει να φύγουν τα νησιά θα είχαν ερημώσει
Σύντομα η κυβέρνηση ανέκτησε τον έλεγχο της κατάστασης.
Εγκαταστάθηκε στα νησιά στρατιωτική διοίκηση, η οποία έλαβε μέτρα έκτακτης ανάγκης, δημιουργήθηκαν πρόχειροι καταυλισμοί για τη στέγαση του πληθυσμού, επαναλειτούργησαν οι δημόσιες υπηρεσίες, αποκαταστάθηκαν βασικές υποδομές και ξεκίνησε ο καθαρισμός των ερειπίων.
Καμία σχέση με το σήμερα, δηλαδή, που χωρίς νεκρούς και με σπίτια ακατοίκητα μεν, αλλά όχι συντρίμμια, έχει διαλυθεί η κρατική μηχανή.
Η λύσης της στρατιωτικής διοίκησης, όμως είναι μια λύση που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σήμερα όπου βλέπουμε και πάλι πώς μόνο οι ΕΔ στέκουν όρθιες και συντονίζουν ττις προσπάθειες για την επαναφορά της ζωής στο νησί στην ομαλή δραστηριότητα.
Βέβαια το μέγεθος της τραγωδίας, όπως προείπαμε, διαφέρει. Αλλά το σημαντικό είναι τα αποτελέσματα. Και αποτελέσματα μπορούν να φέρουν σε τέτοιες περιπτώσεις μόνο οι Ένοπλες Δυνάμεις.
Παράλληλα, ιδρύθηκε στο Αργοστόλι υφυπουργείο Αποκαταστάσεως, ενώ συγκεντρώθηκαν από εράνους σημαντικά ποσά για την αποκατάσταση των σεισμοπαθών.
Το έργο της ανοικοδόμησης των νησιών ουσιαστικά ξεκίνησε αμέσως μετά τους σεισμούς και διήρκεσε μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Σε εύλογο σχετικά διάστημα κατασκευάσθηκαν σύμφωνα με αυστηρούς αντισεισμικούς κανονισμούς κατοικίες, δημόσια και κοινωφελή κτίρια, έργα υποδομών και δικτύων.
Στο έργο της ανοικοδόμησης σημαντική υπήρξε και πάλι η συνδρομή της διεθνούς κοινότητας, με την βοήθεια της οποίας ανοικοδομήθηκαν όχι μόνον κοινωφελή κτίρια, αλλά και ολόκληροι οικισμοί, όπως, για παράδειγμα, η Σάμη και τα Βαλσαμάτα με αρωγή της Βρετανίας και η Αγία Ευφημία και η Λακύθρα με αρωγή της Γαλλίας.
Εξαιρετικά σημαντική ήταν η συνεισφορά των ... Ισραηλινών (!) στις πρώτες προσπάθειες να σταθεί το νησί όρθο.
Στις 12 Αυγούστου 1953, ο στόλος του Ναυτικού επέστρεφε στο Ισραήλ έπειτα από τέσσερις εβδομάδες εντατικής εκπαίδευσης στο Αιγαίο. Ξαφνικά ελήφθησαν επείγοντα μηνύματα SOS από τις ελληνικές ακτές για τον σεισμό που είχε πλήξει τα ελληνικά νησιά της Κεφαλονιάς, της Ζακύνθου και της Ιθάκης.
Ο ισραηλινός στόλος βρισκόταν σε απόσταση 15 ωρών από τον τόπο της καταστροφής. Ο αρχηγός του στόλου, πλωτάρχης Σλόμο Ερέλ, επικοινώνησε με το επιτελείο του Ναυτικού στη Χάιφα και ζήτησε άδεια να γυρίσει και να βοηθήσει. Η απάντηση ήταν άμεση: «Να σπεύσεις αμέσως να προσφέρεις βοήθεια».
Τα ισραηλινά πλοία πραγματοποίησαν στροφή, περνώντας τους στόλους των Αμερικανών και των Βρετανών που δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν τα νησιά εξαιτίας του μεγάλου μεγέθους των πολεμικών τους πλοίων.
Ο Ισραηλινός Γιφτάχ Κόζικ περιγράφει τη θέα που αντίκρισε το προσωπικό του ισραηλινού Ναυτικού που κατέφθασε στα νησιά που είχαν καταστραφεί. «Τεράστιοι χωμάτινοι σβόλοι έπεφταν στη θάλασσα με τρομακτική ταχύτητα. Η κορυφή του όρους Αίνου στην Κεφαλονιά έμοιαζε να είχε κοπεί στα δύο.
Στήλες καπνού που έβγαιναν από ρωγμές διαφαίνονταν σε όλη την πόλη και άγριες πυρκαγιές είχαν ξεσπάσει σε αποθήκες ελαιόλαδου και έκαιγαν ό,τι είχε απομείνει.
Σχεδόν κανένα κτίριο δεν είχε παραμείνει όρθιο στη Χώρα του νησιού. Χιλιάδες άνθρωποι ήταν τραυματισμένοι σε κρίσιμη κατάσταση, μεταξύ των οποίων και έγκυες γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι. Υπήρχαν άνθρωποι με ακρωτηριασμένα και διαλυμένα άκρα και όλοι έχρηζαν άμεσης βοήθειας.
Το κέντρο περίθαλψης των θυμάτων στήθηκε σε μία αποβάθρα του κεντρικού λιμανιού.
Ο ανώτερος ιατρός του στόλου, ο δρ. Ασκενάζι, και ο νεότερος συνάδελφος του, δρ. Σεελενφρόιντ, ανέλαβαν το έργο της ιατρικής περίθαλψης, χρησιμοποιώντας τα ελάχιστα μέσα που διέθεταν πραγματοποιώντας επείγουσες επεμβάσεις για την αντιμετώπιση σπασμένων κρανίων, λεκάνης, πρόωρες γέννες, αιμορραγίες, πανικού και απόγνωσης».
Σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας εκείνη την εποχή, η πρώτη δύναμη διάσωσης που κατέφθανε αναλάμβανε και τον συντονισμό της επιχείρησης.
Εφόσον το ισραηλινό Ναυτικό ήταν το πρώτο που έφθασε στην Κεφαλονιά, ανέλαβε τον έλεγχο και συντόνισε τις επιχειρήσεις διάσωσης του αμερικανικού και βρετανικού στόλου.
Για τρία μερόνυχτα, οι 450 Ισραηλινοί ναυτικοί εργάστηκαν πυρετωδώς μαζί με τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς για τη διάσωση των κατοίκων των ελληνικών νησιών, σώζοντας εκατοντάδες ανθρώπους από βέβαιο θάνατο, μεταφέροντας 400 βαριά τραυματισμένους στην ενδοχώρα και παρέχοντας ιατρική περίθαλψη σε 16.000 άτομα.
Βλέπουμε λοιπόν ότι εκείνη την εποχή, τα πράγματα αντιμετωπίστηκαν πολύ πιο οργανωμένα, απ'ότι σήμερα, παρά την έκταση της καταστροφής...
Εν πάση περιπτώσει, η Κεφαλονιά θα μπορέσει να σταθεί γρήγορα στα πόδια της, όπως επίσης και κάθε περιοχή της Ελλάδας που πλήττεται από σεισμούς, αν οι Ένοπλες Δυνάμειςέχουν ενεργότερο ρόλο και πάνω απ'όλα τον εξαρχής συντονισμό της κατάστασης. Είναι αλλωσε η μοναδική δημόσια υπηρεσία που εξακολουθεί να λειτουργεί...
Tμήμα ειδήσεων defencenet.gr
Το 1953 ήταν μια χρονιά μεγάλης σεισμικής καταστροφής για την Κεφαλονιά, τη Ζάκυνθο και την Ιθάκη. Την Κυριακή, 9 Αυγούστου γίνεται ο πρώτος μεγάλος σεισμός με επίκεντρο τον Σταυρό Ιθάκης (6,4 R). Ο δεύτερος, (6,8 R) στις 11 Αυγούστου με δέκα μετασεισμούς την ίδια μέρα (οι δύο μεγάλύτεροι 5,3 και 5,1 R). Στις 12 Αυγούστου το πρωί, ημέρα Τετάρτη, ένας ισχυρός σεισμός 5,2 R είναι απλώς το προμήνυμα για την καταστροφή που θα ακολουθήσει (ώρα 09:23:52 Greenwich). Ο σεισμός των 7,2 Rείναι ο καταστροφικότερος στην Ιστορία της Κεφαλονιάς (η έντασή του έχει προσδιοριστεί ως X+), και ένας από τους καταστροφικότερους στη σεισμική ιστορία της Ελλάδας. Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια μέρα καταγράφηκαν ισχυροί σεισμοί και σε άλλες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας (Πύργος, Αμαλιάδα, Πάτρα --μεγέθους 6,3 R-, Καλάβρυτα, Αγρίνιο). Η Κεφαλονιά, η Ιθάκη και η Ζάκυνθος (που είχαν ήδη υποστεί σοβαρές ζημιές από τους σεισμούς της 9 και 11/8) ισοπεδώθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά: 27.658 από τις 33.300 οικοδομές κατέρρευσαν -- μόνο 467 σώθηκαν (κυρίως στη Βόρεια Κεφαλονιά -- περιοχή Ερίσου), ενώ όλες οι υπόλοιπες υπέστησαν σοβαρές ή ελαφρύτερες βλάβες. Ο συνολικός αριθμός των νεκρών ανήλθε σε 455, των αγνοουμένων σε 21 και των τραυματιών σε 2.412. Ακολούθησε μεγάλος αριθμός πολύ συχνών μετασεισμών που διήρκεσαν μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, πολλοί από τους οποίους είχαν μέγεθος μεγαλύτερο των 5,0 R. Στις 16/10 σεισμός 5,2 χτυπά το Ληξούρι, ενώ στις 20/11 σεισμός 5,1 R σημειώνεται με επίκεντρο την Ιθάκη. Όμως άλλες καταστροφές, όπως σημείωσε αθηναϊκή εφημερίδα, δεν πρόκειται να γίνουν, αφού τίποτα δεν είχε μείνει όρθιο...
Οι φωτογραφίες είναι από το λεύκωμα "Αργοστόλι. Σεισμοί 1953. Το τέλος και η αρχή μιας πόλης" (εκδ. Κοργιαλενείου Ιδρύματος Κεφαλληνίας, 2007, επιμ. Γ.Ν. Μοσχόπουλος, Κατερίνα Μαραβέγια-Κώσα). Το βίντεο αυτό προβλήθηκε κατά την παρουσίαση του βιβλίου σε εκδήλωση του Κοργιαλενείου Ιδρύματος στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής, τον Δεκέμβριο του 2007. Ακούγεται μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου (Κεραυνός και αστραπή) και του Παναγιώτη Καλαντζόπουλου (Στρας) - Τα πνευματικά δικαιώματα των μουσικών έργων ανήκουν στους δημιουργούς τους, ενώ των φωτογραφιών που προβάλλονται ανήκουν στο Κοργιαλένειο Ίδρυμα.
https://www.youtube.com/watch?v=UzYB1JD9IfQ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου