Ο ΑΝΑΣΤΕΝΑΓΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΣΕΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΤΟ 1999

 Νί­κου Χει­λα­δά­κη, Δη­μο­σι­ο­γρά­φου-Τουρ­κο­λό­γου

Τὸν Δε­κέμ­βριο τοῦ 1998, ὀ­κτὼ μῆ­νες πε­ρί­που πρὶν ἀ­πὸ τὸν με­γά­λο καὶ αἱ­μα­τη­ρὸ σει­σμὸ τῆς Τουρ­κί­ας, ἡ Πα­ναγία τῶν Ὀρ­θο­δό­ξων μὲ ἕ­να ἐν­τυ­πω­σια­κὸ τρό­πο προ­ει­δο­ποι­οῦ­σε γιὰ τὴν κα­τα­στρο­φὴ ποὺ θὰ βύ­θι­ζε στὸ πέν­θος δε­κά­δες χι­λιά­δες Τούρ­κους. Τὸ ἐκ­πλη­κτι­κὸ εἶ­ναι ὅ­τι αὐ­τὴ ἡ συγ­κλο­νι­στι­κὴ προ­ει­δο­ποί­η­σή της πέ­ρα­σε στοὺς ἴ­διους τούς Τούρ­κους μου­σουλ­μά­νους, οἱ ὁ­ποῖ­οι τα­ρά­χτη­καν ἀ­πὸ τὸ γε­γο­νὸς αὐ­τῆς τῆς κα­τα­πλη­κτι­κῆς ἐκ­δή­λω­σης τῆς Πα­να­γίας.

Τὸ γε­γο­νὸς ἑρ­μη­νεύ­τη­κε σὰν ἕ­να ἐ­σχα­το­λο­γι­κὸ μή­νυ­μα γιὰ κά­ποι­ο με­γά­λο κα­κὸ ποὺ ἔρ­χον­ταν ἐξ αἰ­τί­ας τῆς ἀ­πο­στα­σί­ας καὶ τῶν ἀν­θρω­πί­νων ἁ­μαρ­τι­ῶν. Ἡ θαυ­μα­τουρ­γι­κὴ αὐ­τὴ πα­ρου­σί­α τῆς Πα­να­γί­ας σὰν ἕ­να ση­μά­δι ἐ­πι­κείμενης με­γά­λης συμ­φο­ρᾶς, δι­α­δρα­μα­τί­στη­κε σὲ ἕ­να Ἑλ­λη­νορ­θό­δο­ξο να­ὸ ἀ­πὸ τοὺς λί­γους ποὺ ἀ­πο­μεί­να­νε νὰ λει­τουρ­γοῦν ἔ­στω καὶ μὲ ἐ­λά­χι­στους πι­στοὺς στὴν ση­με­ρι­νὴ μου­σουλ­μα­νι­κὴ Τουρ­κί­α, ἕ­να στοι­χεῖ­ο ποὺ προ­κα­λεῖ ἀ­κό­μα καὶ τύ­ψεις στοὺς ση­με­ρι­νοὺς ἰ­δι­ο­κτῆ­τες τῆς πε­ρι­ο­χῆς. Ἡ ὅ­λη ἱ­στο­ρί­α πῆ­ρε ἰ­δι­αι­τέ­ρες δι­α­στά­σεις καὶ ἀ­πὸ τὸ γε­γο­νὸς ὅ­τι ἡ θεί­α αὐ­τὴ πα­ρέμ­βα­ση τῆς Πα­να­γί­ας προ­κά­λε­σε τὸ ἐν­δι­α­φέ­ρον καὶ κά­ποι­ων τουρ­κι­κῶν ΜΜΕ ποὺ πα­ρου­σί­α­σαν τὸ γε­γο­νὸς μὲ τὸν ἐν­τυ­πω­σια­κὸ τί­τλο, «Τὸ Θαῦ­μα τῆς Πα­να­γί­ας», πράγ­μα­τι ἐν­τυ­πω­σια­κὸς τί­τλος γιὰ μί­α μου­σουλ­μα­νι­κὴ χώ­ρα.

Ἀρ­χὲς Δε­κεμ­βρί­ου τοῦ 1998. Λί­γο πρὶν ἀ­πὸ τὰ Χρι­στού­γεν­να καὶ λί­γους μῆ­νες πρὶν ἀ­πὸ τὸν με­γά­λο καὶ κα­τα­στρε­πτι­κὸ σει­σμὸ τῆς Τουρ­κί­ας, τὸν Αὔ­γου­στο τοῦ 1999, μὲ 16.000 νε­κρούς, δε­κά­δες χι­λιά­δες τραυ­μα­τί­ες καὶ πολ­λοὺς μέ­χρι σή­με­ρα ἀ­γνο­ου­μέ­νους. Τὶς ἡ­μέ­ρες ἐ­κεῖ­νες τὸ νη­σὶ τῶν Πρηγ­κη­πον­νή­σων, Μπουρ­γάζ, ἡ γνω­στὴ Ἀν­τι­γό­νη στὰ ἑλ­λη­νι­κὰ, πα­λαι­ὸ θέ­ρε­τρο γιὰ τοὺς Ρω­μηοὺς τῆς Πό­λης, εἶ­χε συγ­κλο­νι­στεῖ ἀ­πὸ μί­α ἱ­στο­ρί­α ποὺ δεί­χνει γιὰ ἄλ­λη μί­α φο­ρὰ τοὺς δε­σμοὺς τοῦ Ὀρ­θό­δο­ξου Χρι­στι­α­νι­σμοῦ μὲ τοὺς ση­με­ρι­νοὺς κα­τοί­κους ἀλ­λὰ καὶ τὴν προ­φη­τι­κὴ καὶ θαυ­μα­τουρ­γὴ ἐκ­δή­λω­ση τῆς Πα­να­γί­ας γιὰ τὸν με­γά­λο καὶ κα­τα­στρε­πτι­κὸ σει­σμό. Τὸ νη­σὶ αὐ­τὸ ἦ­ταν κά­πο­τε κα­θα­ρὰ Ἑλ­λη­νι­κό. Σή­με­ρα στὸ νη­σὶ ὑ­πάρ­χουν ἐ­λά­χι­στοι Ἕλ­λη­νες καὶ Τοῦρ­κοι ποὺ ἦρ­θαν τὶς τε­λευ­ταῖ­ες δε­κα­ε­τί­ες ἀ­πὸ δι­ά­φο­ρες πε­ρι­ο­χὲς τῆς Τουρ­κί­ας, κυ­ρί­ως ἀ­πὸ τὸν Πόν­το. Οἱ Τοῦρ­κοι αὐ­τοὶ εἶ­ναι κυ­ρί­ως Σου­νί­τες, ἀλ­λὰ ὑ­πάρ­χουν καὶ Ἀ­λε­βί­τες, οἱ ὁ­ποῖ­οι ἔ­χουν καὶ δι­κό τους θρη­σκευ­τι­κὸ κέν­τρο στὸ νη­σί. Τὸ νη­σὶ ἔ­χει μί­α Ὀρ­θό­δο­ξη Ἐκ­κλη­σί­α, τὸν Ἅ­γιο Ἰ­ω­άν­νη τὸν Θε­ο­λό­γο, ποὺ δε­σπό­ζει μπρο­στά σου κα­θὼς πλη­σιά­ζεις στὸ νη­σὶ ἀ­πὸ τὴν θά­λασ­σα, μὲ τὸν με­γα­λο­πρε­πή της τροῦ­λλο ποὺ θύ­μι­ζε τὶς Ἐκ­κλη­σί­ες στὰ ἑλ­λη­νι­κὰ νη­σιὰ τοῦ ἀ­να­το­λι­κοῦ Αἰ­γαί­ου.

Τὴν πε­ρί­ο­δο ἐ­κεί­νη, κά­θε βρά­δυ ἔ­ξω ἀ­πὸ τὴν Ἐκ­κλη­σί­α καὶ σὲ ὅ­λη τὴν γύ­ρω πε­ρι­ο­χή, ἀ­κού­γον­ταν ἔν­το­να ἕ­νας βα­θὺς ἀ­να­στε­ναγ­μός, μί­α ἀ­να­πνο­ὴ ἀ­γω­νί­ας ἡ ὁ­ποί­α φού­σκω­νε καὶ ξε­φού­σκω­νε σὰν νὰ ἀ­να­στέ­να­ζε. Ὁ ἀ­να­στε­ναγ­μὸς αὐ­τὸς ἦ­ταν ἀν­τι­λη­πτὸς σὲ ὅ­λη τὴν πε­ρι­ο­χὴ προ­κα­λών­τας με­γά­λο δέ­ος ἀλ­λὰ καὶ τὸν φό­βο σὲ πολ­λοὺς μου­σουλ­μά­νους κα­τοί­κους τοῦ νη­σιοῦ. Ἦ­ταν πράγ­μα­τι ἕ­νας συγ­κλο­νι­στι­κὸς ἀ­να­στε­ναγ­μός. Οἱ Τοῦρ­κοι κά­τοι­κοι τῆς πε­ρι­ο­χῆς, στὴν ἀρ­χὴ εἶ­χαν ἀ­νη­συ­χή­σει ἀλ­λὰ δὲν μπο­ροῦ­σαν νὰ ἐ­ξη­γή­σουν τὸ φαι­νό­με­νο. Ἔ­γι­ναν πολ­λὲς συ­ζη­τή­σεις ἀλ­λὰ κα­νεὶς δὲν ἦ­ταν σὲ θέ­ση νὰ ἑρ­μη­νεύ­σει αὐ­τὸ τὸ φαι­νό­με­νο ποὺ τοὺς εἶ­χε θο­ρυ­βή­σει σὲ με­γά­λο βαθ­μό, κυ­ρί­ως για­τί συνέ­βαι­νε ἔ­ξω ἀ­πὸ τὴν Ἑλ­λη­νορ­θό­δο­ξη Ἐκ­κλη­σία τοῦ νη­σιοῦ. Κά­ποι­οι μά­λι­στα ἔ­φτα­σαν στὸ ση­μεῖ­ο νὰ πά­ρουν ἰ­α­τρι­κὰ ἀ­κου­στι­κὰ καὶ ἀ­φοῦ πλη­σί­α­ζαν τοὺς ἐ­ξω­τε­ρι­κοὺς τοί­χους τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, προ­σπα­θοῦ­σαν νὰ ἀ­πο­κα­λύ­ψουν τὴν πη­γὴ τῶν ἠ­χη­ρῶν αὐ­τῶν ἀ­να­στε­ναγ­μῶν, ποὺ τοὺς εἶ­χαν ἀ­να­στα­τώ­σει. Ἡ φη­μο­λο­γί­α εἶ­χε ὀρ­γιά­σει στὸ νη­σὶ καὶ τὸ νέ­α εἶ­χε φτά­σει μέ­χρι τὴν Κων­σταν­τι­νού­πο­λη. Τό­τε κά­ποι­οι ἄρ­χι­σαν νὰ μι­λοῦν ὅ­τι εἶ­δαν ὁ­ρά­μα­τα μὲ τὴν εἰ­κό­να τῆς Πα­να­γί­ας τῶν Ἑλ­λη­νορ­θό­δο­ξων καὶ γιὰ τὴν φω­νὴ τῆς Πα­να­γίας, τῆς Ἀν­νὲ Μα­ριὰμ στὰ τουρ­κι­κά, ποὺ ἤ­θε­λε νὰ προ­ει­δο­ποι­ή­σει γιὰ μί­α με­γά­λη καὶ ἐ­πι­κείμενη συμ­φο­ρά. Ἦ­ταν θεῖ­ο ση­μά­δι, ὅ­πως τὸ δή­λω­ναν καὶ οἱ ἴ­διοι οἱ μου­σουλ­μά­νοι κά­τοι­κοι, ποὺ ἔ­δει­χνε τὴν με­γά­λη ἀ­γω­νί­α τῆς Πα­να­γί­ας, εἰ­κό­νες τῆς ὁ­ποί­ας πα­ρου­σι­ά­στη­καν στὰ τουρ­κι­κὰ κα­νά­λια, γιὰ τὸν με­γά­λο καὶ αἱ­μα­τη­ρὸ σει­σμὸ ποὺ θὰ ἀ­κο­λου­θοῦ­σε λί­γους μῆ­νες ἀρ­γό­τε­ρα. Ὅ­λοι ἀ­να­φέ­ρον­ταν πιὰ φα­νε­ρὰ στὸ θαῦ­μα τῆς ἐκ­δή­λω­σης τῆς Πα­να­γί­ας.

Τὸ νέ­ο πῆ­ρε ἔ­κτα­ση στὴν Κων­σταν­τι­νού­πο­λη καὶ τό­τε ἕ­νας γνω­στὸς Τοῦρ­κος δη­μο­σι­ο­γρά­φος, (ὁ Σαν­τε­τὶν Τέκ­σο­ϊ), ἀ­πὸ τὸ τουρ­κι­κὸ κα­νά­λι STAR, ἀ­πο­φά­σι­σε νὰ πά­ει στὸ νη­σὶ νὰ ἐ­ρευ­νή­σει τὴν ὑ­πό­θε­ση. Ἀ­φοῦ ἔ­φτα­σε ἐ­κεῖ πλη­σί­α­ζε τοὺς κα­τοί­κους καὶ ἄρ­χι­σε νὰ συ­νο­μι­λεῖ μα­ζί τους γιὰ αὐ­τὸ τὸ φαι­νό­με­νο πα­ρου­σί­α τῆς τουρ­κι­κῆς κά­με­ρας, χω­ρὶς ὅ­μως ὁ ἴ­διος νὰ μπο­ρεῖ νὰ βγά­λει κά­ποι­ο συμ­πέ­ρα­σμα. Πολ­λοὶ Τοῦρ­κοι μι­λοῦ­σαν γιὰ ἐμ­φά­νι­ση τῆς Πα­να­γί­ας στὸ νη­σὶ μὲ ἐ­σχα­το­λο­γι­κὸ νό­η­μα προ­ει­δο­ποι­ών­τας γιὰ τὶς ἁ­μαρ­τί­ες τῶν ἀν­θρώ­πων καὶ γιὰ μί­α με­γά­λη συμ­φο­ρὰ ποὺ πλη­σί­α­ζε. Ἕ­νας ἀ­πὸ αὐ­τούς, Ἀ­λε­βί­της, (θρη­σκευ­τι­κὴ αἵ­ρε­ση μὲ πολ­λὰ στοι­χεῖ­α Ὀρ­θο­δο­ξί­ας), ἀ­νέ­φε­ρε μπρο­στὰ στὴν κά­με­ρα ὅ­τι ἐ­δῶ καὶ πολ­λὰ χρό­νια στὸ Μπουρ­γὰζ ζοῦ­σαν πολ­λοὶ Ἕλ­λη­νες καὶ τὸ νη­σὶ ἦ­ταν κα­θα­ρὰ Ὀρ­θό­δο­ξο Χρι­στι­α­νι­κὸ καὶ ὅ­τι αὐ­τὸς ὁ ἀ­να­στε­ναγ­μὸς ἦ­ταν θεῖ­ο ση­μά­δι γιὰ τὴν πα­ρου­σί­α τῆς Πα­να­γί­ας. Ὁ Τοῦρ­κος δη­μο­σι­ο­γρά­φος ἀ­φοῦ ἄ­κου­σε πολ­λοὺς νὰ μι­λᾶ­νε γιὰ τὸ θαῦ­μα τῆς Πα­να­γί­ας, ἀ­πο­φά­σι­σε καὶ πῆ­γε στὴν Ἐκ­κλη­σί­α τὴν ὥ­ρα ποὺ ὁ Ἑλ­λη­νορ­θό­δο­ξος ἱ­ε­ρέ­ας τε­λοῦ­σε σχε­δὸν μό­νος του μὲ κά­ποι­ο γη­ρα­λέ­ο ψάλ­τη τὴν θεί­α Λει­τουρ­γί­α. Ὁ Τοῦρ­κος δη­μο­σι­ο­γρά­φος κά­θι­σε σὲ ἕ­να στα­σί­δι καὶ ἀ­φοῦ πε­ρί­με­νε νὰ τε­λει­ώ­σει ἡ τε­λε­τή, πλη­σί­α­σε τὸν πα­πᾶ καὶ τὸν ρώτησε ἀ­π᾿ εὐ­θεί­ας ἐ­πι­κα­λού­με­νος τὴν ἱε­ρωσύ­νη του τί νο­μί­ζει πῶς συμ­βαί­νει. Ὁ ἱ­ε­ρέ­ας ἀ­πάν­τη­σε πὼς πραγ­μα­τι­κὰ ἀ­κού­γε­ται κά­θε βρά­δυ ἕ­νας ἠ­χη­ρὸς ἀ­να­στε­ναγ­μὸς καὶ πρό­σθε­σε ὅ­τι δὲν ἦ­ταν σὲ θέ­ση νὰ ἐ­ξη­γή­σει τὴν πραγ­μα­τι­κὴ αἰ­τί­α, ἐ­νῶ ἀ­πὸ τὸ ὕ­φος του ἔ­δει­χνε πὼς δὲν θὰ ἤ­θε­λε νὰ ἐμ­πλα­κεῖ σὲ πι­θα­νὴ πρό­κλη­ση πρὸς τὸ θρη­σκευ­τι­κὸ αἴ­σθη­μα τῶν μου­σουλ­μά­νων Τούρ­κων. Νὰ μὴν ξε­χνᾶ­με πὼς βρι­σκό­μα­σταν σὲ μί­α πε­ρί­ο­δο ὅ­που οἱ Ἑλ­λη­νο­τουρ­κι­κὲς σχέ­σεις βρί­σκον­ταν σὲ πο­λὺ κα­κὸ ἐ­πί­πε­δο καὶ ἡ ἀ­πει­λὴ τοῦ πο­λέ­μου ἐ­πι­κρέ­μον­ταν πά­νω ἀ­πὸ τὸ Αἰ­γαῖ­ο. Ὁ δη­μο­σι­ο­γρά­φος ὅ­μως ἐ­πέ­με­νε στὴν ἔ­ρευ­νά του καὶ ἀ­πο­φά­σι­σε νὰ στή­σει κά­με­ρες καὶ ἀ­κου­στι­κὰ ἔ­ξω ἀ­πὸ τὸ να­ὸ ὁ­λό­κλη­ρη τὴ νύ­χτα. Τε­λι­κὰ κα­τά­φε­ρε νὰ μα­γνη­το­φω­νή­σει τὸν ἀ­να­στε­ναγ­μό, ποὺ τὸν πρό­βα­λε στὴν συ­νέ­χεια ἀ­πο­δει­κνύ­ον­τας τὸ γε­γο­νός. Εἶ­ναι ἐν­τυ­πω­σια­κὸ πὼς καὶ ὁ ἴ­διος πεί­στη­κε στὸ τέ­λος με­τὰ ἀ­πὸ τὶς δη­λώ­σεις τῶν μου­σουλ­μά­νων κα­τοί­κων πὼς ὁ ἀ­να­στε­ναγ­μὸς αὐ­τὸς ἦ­ταν τῆς Πα­να­γί­ας καὶ προ­ερ­μή­νευ­ε ὅ­τι κά­ποι­ο με­γά­λο κα­κὸ θὰ συμ­βεῖ.

«Τώ­ρα, ἴ­σως ἡ Πα­να­γί­α τῶν Χρι­στια­νῶν ἦρ­θε ξα­νὰ στὸ νη­σί. Πι­θα­νῶς νὰ θέ­λει νὰ κά­νει μί­α πα­ρέμ­βα­ση, γιὰ νὰ δεί­ξει τὴν ἀ­γω­νί­α της πὼς κά­ποι­ο με­γά­λο κα­κὸ θὰ συμ­βεῖ». Καὶ πράγ­μα­τι, ἑπτά­μι­ση μῆ­νες με­τά, ἡ Τουρ­κί­α συγ­κλο­νί­ζον­ταν ἀ­πὸ τὸν σει­σμὸ τῆς 16ης Αὐ­γού­στου τοῦ 1999 μὲ χι­λιά­δες νε­κρούς.

ΠΗΓΗ