Τὸ γνωστότερο μετόχι τῆς Ἁγίας Φιλοθέης στὴν Ἀθήνα εἶναι τὸ μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα στὰ Πατήσια, στὴν ὁδὸ Λευκωσίας τῆς πλατείας Ἀμερικῆς. Ὁ ναὸς εἶναι μία τρίκλιτη βασιλική, ἀναστηλώθηκε ἀπὸ τὸν Ἀναστάσιο Ὀρλάνδο καὶ εἶναι ζωγραφισμένος ἀπὸ τὸν Φώτη Κόντογλου καὶ τοὺς μαθητές του Γιῶργο Γλιάτα καὶ Παντελῆ Ὀδάμπαση τὸ 1950.
Ἡ τοιχογραφία μὲ τὴν Ἁγία Φιλοθέη δεσπόζει στὸ κέντρο τοῦ νότιου τοίχου, εἶναι πρωτότυπη καὶ εἰκονίζει τὴ Φιλοθέη ὡς μητέρα ἡγουμένη, ψηλότερη καὶ φωτοστεφανωμένη νὰ προπορεύεται, συνοδευόμενη ἀπὸ ἕξι μοναχές, τῶν ὁποίων τὰ ἐνδύματα εἶναι ζωγραφισμένα μὲ γήινα χρώματα. Στὸ πάνω μέρος ἀνθοδοχεῖα καὶ φυτικὲς διακοσμήσεις θυμίζουν λαϊκὴ ζωγραφική. Ὁ ναὸς ἱστορεῖται ἀναστηλωμένος, ἐνῶ τὰ κτήρια με τὰ κελιά, ἡ φιάλη, ὁ πύργος καὶ τὸ καμπαναριὸ παραπέμπουν σὲ ἀθωνίτικο βυζαντινὸ μοναστήρι. Ἡ σπάνια αὐτὴ ἀπεικόνιση ἐπιγράφεται: «Ἡ Ἁγία Φιλοθέη μετὰ τῆς συνοδίας αὐτῆς ἐν τῇ ἱερᾷ μονῇ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου».
Γράφει ὁ Κόντογλου σχετικά:
Τὴν ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα ποὺ βρισκότανε στὸ σημερινὸ δρόμο τῆς Ἁγίας Φιλοθέης τὴν ἐγκρέμνισε ὁ μητροπολίτης Ἀθηνῶν Γερμανὸς Καλλιγᾶς, παρ ̓ ὅτι εἶχε μεγάλο σέβας στὴν ἁγία, ἐπειδὴ ἤτανε ραγισμένοι οἱ τοῖχοι, κ ̓ ἔχτισε στὰ ἴδια θεμέλια τὸ παρεκκλήσι ποὺ ὑπάρχει τώρα, ἐνῷ μποροῦσε νὰ στερεώσει τὴν παλιὰ ἐκκλησία ποὺ εἶχε ὡραῖες τοιχογραφίες. Ἐκεῖνον τὸν καιρὸ (ὁ Γερμανὸς στάθηκε μητροπολίτης ἀπὸ τὰ 1889 ἕως τὰ 1896) δὲν γνωρίζανε οἱ ἄνθρωποι τὴν ἀξία τῆς βυζαντινῆς τέχνης. Ἡ καινούρια ἐκκλησιὰ ποὺ χτίσθηκε εἶναι ψυχρή, κακότεχνη, γυμνή. Ὅποιος μπαίνει μέσα, δὲν αἰσθάνεται κατάνυξη. Ἀλλ ̓ ἡ ἐκκλησιὰ τοῦ μετοχιοῦ ποὺ εἶχε χτίσει ἡ ὁσία στὰ Πατήσια γκρεμνίσθηκε καὶ κείνη ἀπὸ τὴν πολυκαιρία καὶ γιατὶ δὲν μπορούσανε οἱ χριστιανοὶ νὰ τὴν περιποιηθοῦνε ἀπὸ τὸ φόβο τῶν Τούρκων πρὶν νὰ σηκωθεῖ ἡ Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Ὡς πρὸ ὀλίγα χρόνια κειτόντανε οἱ κολόνες μέσα στὰ ἀγριάγκαθα, στεκότανε ὄρθια μοναχὰ ἡ χυβάδα (κόγχη) τοῦ ἱεροῦ κ ̓ ἡ πόρτα μὲ τὸ δυτικὸ τοῖχο. Κάποιοι εὐλαβεῖς χριστιανοὶ τὴν ἀναστηλώσανε μὲ τὴν ὁδηγία τοῦ κ. Ὀρλάνδου καὶ τώρα βρίσκεται πάλι ἀπαράλλαχτη ὅπως ἤτανε στὰ χρόνια της ἁγίας Φιλοθέης, ἕνα ταπεινὸ μὰ ἀτίμητο στόλισμα ἀνάμεσα στὰ ἀκαλαίσθητα καὶ ξενόμορφα σπίτια ποὺ χτισθήκανε γύρω στὸ γηραλέο αὐτὸ ἐκκλησάκι. Ὁ Θεὸς μὲ ἀξίωσε καὶ τὸ στόλισα μὲ ἁγιογραφίες, ὅπως ἤτανε ὁ πόθος μου. Ἀνάμεσα σὲ ἄλλα ζωγράφισα καὶ τὸ μοναστήρι, ὅπως ἤτανε τότε, μὲ τὴν ἡγουμένη ἁγία Φιλοθέη καὶ τὶς ἀδελφὲς ποὺ πηγαίνουνε στὴν ἐκκλησία.
«Ἡ πολιοῦχος τῶν Ἀθηνῶν Ἁγία Φιλοθέη», Γίγαντες ταπεινοί, Ἀκρίτας, Ἀθήνα 2000.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου