"Η άσκηση, μητέρα του αγιασμού"

Του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ

Η φιλανθρωπία του Θεού μας αξιώνει και φέτος να διανύουμε την ευλογημένη περίοδο του Τριωδίου και με τη χάρη και το άπειρο έλεός Του να εισερχόμαστε σε λίγες ημέρες στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή.

Επιτρέψτε μου και πάλι να υπενθυμίσω στα πρόσωπά σας, όσο και στον εαυτό μου, μία αντιπρόταση της Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο και στην καταναλωτική κοινωνία. Και αυτή είναι η άσκηση.

Την ονόμασαν μητέρα του αγιασμού, χαλινάρι ενάντια σ εκείνα τα οποία φέρνει ο πνευματικός θάνατος, διαπαιδαγώγηση όλων των μελών του σώματος, καθώς και αποβολή της πονηράς γεύσεως του ξύλου, κατά την έκφραση του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου1.

Γράφει γεμάτος θαυμασμό ο ιερός πατήρ : «Ας απορρίψετε τον παλαιό άνθρωπο, να ζήσετε μία νέα ζωή. ... Ας αποφεύγουμε τα ωραία χρώματα και ας προσέξουμε τους εαυτούς μας. Μη σε νικήσει η επιθυμία του κάλλους, ούτε να συναρπασθούν τα μάτια σου ... Ας μη γλυκανθεί ο φάρυγγάς σου ... Κινδυνεύεις να νικηθείς από την όσφρησή σου; απόφευγε τα αρώματα. Έχεις γίνει μαλθακός από την αφή; απόφευγε τα λεία και μαλακά πράγματα. Σε παραπλάνησε η ακοή σου; κλείσε την πόρτα στα απατηλά και γεμάτα περιέργεια λόγια. Άνοιγε το στόμα σου στο λόγο του Θεού. ...

Ο θυμός ας στρέφεται μόνον εναντίον του όφεως εξαιτίας του οποίου έπεσες. Ολόκληρο το επιθυμητικό σου ας είναι τελείως στραμμένο προς το Θεό ... Η λογική σου ας τα ελέγχει όλα και ας μην παρασύρεται προς τα κάτω ... Μην μισήσεις τον αδελφό σου για τον οποίο πέθανε ο Χριστός ... Μην φθονήσεις εκείνον που πετυχαίνει κάτι ... Μην εξευτελίσεις (άνθρωπο που χύνει) δάκρυ ... Μην διώξεις πτωχό ... Αν όμως τον διώξεις, τουλάχιστον μην πλουτήσεις σε βάρος του ... Δώσε σ εκείνον που έχει ανάγκη στέγη, τροφή και προστασία, εσύ που τα έχεις άφθονα ... Ελέησε, εσύ που έχεις ελεηθεί. ... Την ηδονή ας σου την μετριάζει η φροντίδα, ενώ την λύπη η ελπίδα για το καλύτερο. ... Αν αμαρτάνεις, να επιστρέφεις στο σωστό δρόμο, και αν βρίσκεσαι σωστά, να εντείνεις τις προσπάθειές σου»2.

Ακριβώς στην ίδια προοπτική κινείται ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος : «Απάλλαξε, λέγει, πρώτα τον εαυτό σου από τη δουλεία (των πραγμάτων) και μετά πάρε αυτά, για να μην τα πάρεις ως δούλος, αλλά ως αφέντης. Περιφρόνησε τον πλούτο, και θα γίνεις πλούσιος • καταφρόνησε τη δόξα, και θα γίνεις ένδοξος • μην σκέπτεσαι την τιμωρία των εχθρών, και τότε θα την πετύχεις • περιφρόνησε την άνεση, και τότε θα την λάβεις • ώστε, όταν την λάβεις, να την λάβεις όχι ως δούλος, αλλά ως ελεύθερος. ... Ο Θεός, όταν δει ότι δεν λαχταρούμε πια τα γήινα πράγματα, τότε μας αφήνει να τα χρησιμοποιούμε • διότι τότε τα χρησιμοποιούμε ως ελεύθεροι και ώριμοι άνθρωποι και όχι σαν παιδιά (που αποσπούνται από τα παιχνίδια και δεν συγκεντρώνονται στα αναγκαία)»3.

Με την άσκηση θα φθάσουμε στην πνευματική ελευθερία και, επιπλέον, θα ζούμε και με το όραμα της Βασιλείας των Ουρανών. Η προτροπή των θεοφόρων πατέρων είναι και σήμερα επίκαιρη για όλους μας και ιδιαιτέρως για τους ποιμένες της Εκκλησίας : «Δώσε αίμα, λάβε πνεύμα», δηλαδή να αγωνίζεσαι στον αγώνα της ασκήσεως ώστε να απολαύσεις πλούσια τη χάρη του Θεού.

Αν εμείς, αγαπητοί μου πατέρες, που είμαστε τεταγμένοι στον αγώνα αυτό της ασκήσεως, δεν την χρησιμοποιήσουμε, τότε δεν θα μπορούμε και να την προσφέρουμε και να την διδάξουμε στο λαό μας.

Πως μπορούμε να μιλήσουμε για τη νηστεία, όταν εμείς την καταφρονούμε; Η για την πραότητα και το πνεύμα της φιλαργυρίας, της αργίας, της περιεργείας, της φιλαρχίας και της αργολογίας, κατά την ωραιότατη ευχή του Αγίου Εφραίμ, όταν εμείς δεν συμμορφωνόμαστε στις σοφές υποδείξεις της Εκκλησίας και δεν ασχολούμαστε με τη θεραπεία των τραυμάτων μας και των παθών μας;

Καιρός, λοιπόν, να ασχοληθούμε σοβαρά και με συνέπεια με την άσκηση, να την προσφέρουμε και να την διδάξουμε στον ευλογημένο λαό μας, προκειμένου να τον προετοιμάσουμε κατά το στάδιο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, για να απολαύσει τη νύκτα της Αναστάσεως τη θέα του Θεού. «Όποιος κοιτάζει ψηλά», υπογραμμίζει με έμφαση ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, «και δένει τη σάρκα με το πνεύμα, έχει το Χριστό φιλικό οδηγό της ζωής. Όποιος , τα κτήματά του, τη γλώσσα του, τα αφτιά του και τον ίδιο του το νου και τη δύναμή του, τα δώσει όλα στη ζωή που έρχεται, ... και φέρνοντας στις αποθήκες του πολύ ανώτερα πράγματα από τα επίγεια, ..., αυτός θα δει με τα μάτια του τον Βασιλέα Θεό και θα γίνει πνεύμα, αφού αποβάλλει τη σάρκα και το πνεύμα που αντιστέκεται (δηλ. το σαρκικό-κοσμικό φρόνημα) και θα πετύχει θέση στον ένδοξο αγγελικό χορό, έχοντας βραβείο πολύ μεγαλύτερο από τους μεγάλους κόπους του. ... Αυτό είναι το τέλος της θνητής ζωής. Σ αυτό ανεβάζουν τους ανθρώπους οι εξευτελισμοί των παθών του Χριστού»4.

1 Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, Λόγος ΜΔ , Εις την Καινήν Κυριακήν, κεφ. 6, ΕΠΕ 5,227.

2 ο.π. 227-229.

3 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Υπόμνημα εις την προς Εβραίους επιστολήν του Αποστόλου Παύλου, Ομιλία ΚΕ , κεφ. 2, ΕΠΕ 25,181.

4 Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, Έπη εις εαυτόν, Ποίημα ΜΕ, Θρήνος περί των της αυτού ψυχής παθών, στιχ. 11-28, ΕΠΕ 10,333.

http://www.imkastorias.gr