ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΑ ΛΕΙΒΑΘΙΝΑΤΑ ΣΑΜΗΣ

Οι προφορικές παραδόσεις αναφέρουν ότι τα δυτικά χωριά του κάμπου της Σάμης Κεφαλονιάς: Βλαχάτα, Λαταβινάτα, Λειβαθινάτα, Πουλάτα, Χαλιωτάτα, υφίστανται από την εποχή της Παλατινής ηγεμονίας των Τόκκων. Αν και δεν έχουν αναδιφηθεί ικανοποιητικά, μέχρι στιγμής, τα πλούσια αρχεία της Βενετίας, των Ιονίων νησιών και βέβαια τα ιδιωτικά αρχεία των ιστορικών οικογενειών, υπάρχουν έγγραφα που δείχνουν δομημένη κοινωνικώς ζωή στα παραπάνω χωριά από τον 16ο και 17ο αιώνα, οπότε σιωπηρά έγινε αποδεχτό και μέχρι νεωτέρας, ότι τα παραπάνω χωριά δημιουργήθηκαν με την αρχή της Βενετσιάνικης περιόδου.
Ανάμεσα στις οικογένειες που το 1638 εγγράφονται στις προνομιούχες του νησιού στην περιοχή της Σάμης ή και Σάμου όπως επίσης λεγότανε, αναφέρονται και οι οικογένειες Λειβαθηνού και Χαλιώτη. Επίσης από σχετικά έγγραφα που εναπόκεινται στο Γ.Α.Τ.Κ –Τ.Ι.Α Κεφαλονιάς γνωρίζουμε ότι τα Λειβαθινάτα ήτανε οικισμός παλιότερος του 17ου αιώνα.
Σε κατάλογο των ναών και μονών της Κεφαλονιάς του 1788 που βρίσκεται στα Βενετσιάνικα αρχεία και του 1794 που βρίσκεται στο Τ.Ι.Α Κερκύρας αναφέρεται το χωριό και η εκκλησιά ως εξής: Livatinata, Beata Vergine confraternitά parochiale.Σήμερα ο οικισμός δεν κατοικείται και έχει συγχωνευθεί με τον Αιγιαλό Σάμης. Ωστόσο η περιήγηση στα καντούνια με τα χαλέπεδα (ερείπια) του χωριού είναι ευχάριστη και διδακτική γιατί κατά πολλούς διασώζεται το αρχιτεκτονικό ύφος της προβενετσιάνικης περιόδου .
Κάθε χρόνο τιμάται η μνήμη της Κοίμησης της Θεοτόκου της παραπάνω εκκλησιάς στις 14 Αυγούστου με συμμετοχή πιστών, περιηγητών και ενίοτε επισήμων.
Η παλιά Επτανησιακού ρυθμού ξυλόστεγη εκκλησιά, στην σημερινή της μορφή είναι του 19ου αιώνα, ευτύχησε να πάθει ζημιές από τον σεισμό του 1953 αλλά να μην γκρεμιστεί. Έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό-διατηρητέο μνημείο με την Υ.Α Β1/Φ31/47844/1064/2-10-84,ΦΕΚ.892/Β/20-12-84.
Εδώ και αρκετές δεκαετίες φιλίστορες και ευαίσθητοι συντοπίτες μας κίνησαν διαδικασίες να στερεωθεί και να αποκατασταθεί η εκκλησιά ,ως τυπικό δείγμα της Επτανησιακής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. Εκπονήθηκε εξαιρετική μελέτη αποκατάστασης και στερέωσης του ναού από την Πολιτικό Μηχανικό Χρύσα Ναστάτου τo 2005. Αναφέρονται ακόμη τρεις ή περισσότερες επικαιροποιήσεις ή και νέες μελέτες αποκατάστασης και στερέωσης του ναού και μάλιστα μία εξ αυτών, εγκρίθηκε από την οικεία Εφορεία Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων. Να αναφέρουμε ότι η 20η Ε.Β.Μ.Α κάθε τόσο υπενθύμιζε με επιστολές προς τις πολιτικές και εκκλησιαστικές αρχές του νησιού την αρχομένη κατάρρευση του διατηρητέου ναού. Tι και αν άρχιζε να μπάζει νερά η σκεπή και να χαλάνε τα ζωγραφισμένα μοροφίντα (ψευδότοιχοι) και η ουρανία, να σέπονται τα ξυλόγλυπτα τέμπλο και γυναικίτι…
Σιγά-σιγά η ιστορική εκκλησιά χωρίς καμμιά φροντίδα και μέριμνα και ήδη λαβωμένη και απογυμνωμένη αφέθηκε στην τύχη της.
Βέβαια οι πιστοί θέλανε την εκκλησιά τους για τις θρησκευτικές τους ανάγκες και έτσι διαμορφώθηκε μέρος της κούρτης (προαύλειου) του ναού και στελιάστηκε εκκλησιά από πανέλα.
Δεκτό ότι δεν μπόρεσε να γίνει η όποια συντήρηση στην εκκλησιά, λόγω έλλειψης χρημάτων, ενδεχομένως όμως, τα χρήματα που δαπανήθηκαν για την πρόχειρη εκκλησιά, να επαρκούσαν για ικανό μέρος εργασιών στερέωσης, συντήρησης και αποκατάστασης της παλιάς.

Πηγές
-Αντωνίου Μηλιαράκη, Γεωγραφία πολιτική νέα και αρχαία του νομού
Κεφαλληνίας …, Αθήνησιν 1890.

-Ηλία Α.Τσιτσέλη, Κεφαλληνιακά Σύμμικτα, τ.δεύτερος ,Εν Αθήναις 1960.

-Παναγής Ανδρέου Άννινος-Καβαλιεράτος, περιήγηση στη Σάμη, Βλαχάτα,
Λαταβινάτα…Κεφαλονίτικη Πρόοδος, τεύχη 71-74,έτος 1977.

-Ν.Γ.Μοσχονά ,φοροδοτικός πίνακας της Κεφαλονιάς του έτους 1678 στο
Δελτίον Ιονίου Ακαδημίας, τόμος Α΄, Κέρκυρα 1977.

-Γεώργιος Μοσχόπουλος, ιστορία της Κεφαλονιάς, τ. πρώτος, Αθήναι 1985.

-Μαρία Παν.Παναγιωτοπούλου, κατάλογος ναών και μονών της Κεφαλονιάς
στο τέλος του 18ου αιώνος…Κεφαλληνιακά Χρονικά τ.6ος ,Αργοστόλι 1994.

-Σταματούλα Ζαπάντη, Κεφαλονιά 1500-1571, η συγκρότηση της κοινωνίας
του νησιού. Έκδοση University studio press, Θεσσαλονίκη 1999.

-Προφορικές μαρτυρίες κατοίκων των χωριών στον γράφοντα, το έτος 1975

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=397682366968368&set=a.382588865144385.85621.374634972606441&type=3&permPage=1
Τάκης Τόκκας Σεπτέμβριος 2012. 


 

Η προσεισμική κύρια πόρτα της εκκλησιάς.



Επάνω από την πόρτα με το βόλτο, επιγραφή που διασώζει τη χρονολογία επισκευής της εκκλησιάς και ύπερθεν της επιγραφής φώτολο μετζαλούνα.



Η επιγραφή.

Ένα από τα παρεθύρια τση εκκλησιάς.

Λεπτομέρεια από το λαβωμένο τοίχο και το γερασμένο τσελέστε χρώμα.


Το σοφά διατεταγμένο πέτρινο πλακόστρωτο της εκκλησιάς.

 
Εξωτερική όψη του ιερού.



Ας μπούμε από την παραπάνω πόρτα στην εκκλησιά και ας δούμε πως ήτανε ως και τα μέσα της δεκαετίας του 1970.



Λεπτομέρεια του τέμπλου.

.

Σε λεπτομέρεια το τέμπλο

 

Και σήμερα εν έτει 2012

.
Ομοίως.
 

η βορεινή πλευρά της εκκλησιάς με την πόρτα που ήδη αναρτήθηκε.



 Ομοίως.


Ομοίως.


Η νότια πλευρά και πόρτα της εκκλησιάς.


Ομοίως.


Το γυναικίτι ( γυναικωνίτης ) όπως ήτανε έως και τα μέσα της δεκαετίας του 1970 τουλάχιστον.


Και το έτος 2012.


Ομοίως.


Η σκεπή τση εκκλησιάς σήμερα.

 
Και ό,τι απέμεινε από την ουρανία.


Στο δάπεδο της εκκλησιάς.


Το καμπαναριό.


Το καμπαναριό με το πορτόνι που σε μπάζει στη κούρτη της εκκλησιάς.


Μια από τις καμπάνες.


Η μπροστινή όψη του καμπαναριού.


  Η αναθηματική επιγραφή που το καμπαναριό φέρει

 
 Η προσεισμική όψη του σχεδιασμένη από την Π.Μ Χρύσα Ναστάτου.


Μέσα στην κούρτη της εκκλησιάς και τι δεν έχουνε να λένε...


 Έξω από την εκκλησιά η στέρνα με το σαλίτζο της και το καλοπελεκημένο πέτρινο δακτυλίδι, ξεδιψάει ανθρώπους και ζωντανά.


Ο ζωγράφος και ποιητής Δημήτρης Βαλλάτος -διαβάζοντας το παραπάνω αφιέρωμα- αυθόρμητα πήγε στην εκκλησιά στα Λειβαθινάτα και μέσα από την δική του ευαίσθητη ματιά και επιδεξιοτεχνία δημιούργησε και έστειλε τα τρία παρακάτω έργα.


Ο ζωγράφος Δημήτρης Βαλλάτος μας γνωρίζει τον χώρο όπως είναι σήμερα με την πρόχειρη εκκλησιά.

Ο ζωγράφος Δημήτρης Βαλλάτος από το ύψος του καμπαναριού ζωγραφίζει την εκκλησιά που όπως μας πληροφόρησε ο παπάς Κώστας Φλαμιάτος λέγεται επίσης η Παναγιά των Λειβαθινάδωνε ή Παναγία στ΄αυλακούλια επειδή ανευρέθη η εφέστιος εικόνα στο αυλάκι.ο ζωγράφος Δημήτρης Βαλλάτος από το ύψος του καμπαναριού ζωγραφίζει την εκκλησιά που όπως μας πληροφόρησε ο παπάς Κώστας Φλαμιάτος λέγεται επίσης η Παναγιά των Λειβαθινάδωνε ή Παναγία στ΄αυλακούλια επειδή ανευρέθη η εφέστιος εικόνα στο αυλάκι.ο ζωγράφος Δημήτρης Βαλλάτος από το ύψος του καμπαναριού ζωγραφίζει την εκκλησιά που όπως μας πληροφόρησε ο παπάς Κώστας Φλαμιάτος λέγεται επίσης η Παναγιά των Λειβαθινάδωνε ή Παναγία στ΄αυλακούλια επειδή ανευρέθη η εφέστιος εικόνα στο αυλάκι.

 

ΠΗΓΗ : http://vlahatasamis.blogspot.gr/2012/09/blog-post_8058.html